مروری بر گیاهان دارویی با اثر تقویت و محافظت کلیوی در منابع طب سنتی ایران

اختلالات کلیوی از جمله نارسایی کلیه، از مشکلات شایعی هستند که موجب بروز آسیب کلی در بدن می‏شوند. در طب رایج روش‏های کنترل این اختلالات و درمان‏های موجود در بسیاری از موارد ناکافی به نظر می‏رسد. با توجه به اقبال روزافزون جامعه به استفاده از طب‏های سنتی و مکمل، می‏توان از پتانسیل طب سنتی ایران در راستای پژوهش‏ها جهت یافتن راهکارهای درمانی مؤثرتر بهره برد. هدف از این مطالعه استخراج گیاهان دارویی مورد استفاده در طب سنتی ایران به منظور تقویت عملکرد و محافظت از کلیه‏ها در مقابل عوامل آسیب‏زا است. این تحقیق یک مطالعه کتابخانه‏ای جهت بررسی مفردات دارویی مؤثر در درمان دو بیماری مهم کلیه در منابع طب سنتی با عنوان‏های ضعف کلیه و هُزال (آتروفی) کلیه می‏باشد. شش کتاب داروشناسی مرجع طب سنتی از دوره‏های مختلف تاریخی انتخاب و کلیدواژه‏های مرتبط با ضعف و هزال کلیه جستجو شد. این کار در ده مرحله یافتن کلیدواژه، یافتن مفرده، جستجو در منابع، تهیه لیست واحد، یافتن مترادفات، دسته‌بندی، بازبینی، خروج مفردات از ترکیبات، جمع‌بندی، نمره‏دهی و مرتب‌سازی انجام شد. در پایان 14 گیاه دارویی برای درمان ضعف و 15 گیاه دارویی در پیشگیری و درمان آتروفی کلیه به دست آمد؛ خشخاش، کهربا و لک جزو مفردات گیاهی پرتکرار در درمان ضعف و انجیر، موز و فندق جزو مفردات گیاهی پرتکرار برای پیشگیری و درمان آتروفی کلیه‏ها هستند. لیست مفردات دارویی حاصل شده در این مطالعه می‏تواند مبنای انجام مطالعات آزمایشگاهی و بالینی برای ساخت داروهای جدید برای پیشگیری یا درمان اختلالات کلیوی از جمله نارسایی حاد یا مزمن کلیه قرار گیرد.